SGK Genel Yazı – Meslek Kodu Kısıtlaması

FİİLİ HİZMET ZAMMINA TABİ OLMAYAN MESLEK KODLARI VE YAPILMASI GEREKENLER

Bilindiği üzere 5510  sayılı  Sosyal  Sigortalar  ve  Genel  Sağlık  Sigortası  Kanununun  “Fiili  hizmet  süresi zammı”  başlıklı  40  ıncı  maddesinde  sayılan  işlerde  veya  işyerlerinde  çalışan  sigortalılar  fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmektedir.  Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a)  ve  (c)  bentleri  kapsamında  çalışanların  Kanunun  40  ıncı  maddesi  kapsamında  yer  alan çalışmaların fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilebilmesi için Kanun kapsamındaki işyerleri ile birlikte belirtilen işlerde fiilen çalışması ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şartı aranılmaktadır.

Ancak yapılan incelemelerde iş kolu ve belge türü bildirim yapılabilecek nitelikte olan iş yerlerinden  işin  risklerine  maruz  kalmayacak  nitelikte  olduğu  düşünülen  meslek  kodlarından (aşçı, bekçi, çaycı, danışman, hizmetli veya sekreter gibi meslek kodları) hizmet bildirimlerinin yapıldığı tespit edilmiştir. 

SGK tarafından Ekli Excel listede yer alan meslek kodlarından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında fiili hizmet süresi zammına tabi sigortalılık bildirimi yapılamayacak meslekler belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda fiili hizmet süresi zammı kapsamında tanımlanmış iş yerlerinin işverenlerince kısıtlanan meslek kodlarından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi SGK’ ya fiili hizmet süresi zammı kapsamında hizmet bildirilmesi engellenmiştir. Yine bu düzenleme sonucunda fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki bir işin fiilen riskine maruz kaldığı halde meslek kodu hatalı bildirilen meslek kodunun doğru meslek kodundan yapılması da sağlanacaktır.

Yapılan işin fiilen riskine maruz kaldığı halde meslek kodu girişi işverenlerce, hatalı bildirilen sigortalıların hatalı meslek kodları işverence düzeltilerek yapmış oldukları işe uygun olan meslek kodu bildirimlerinin yapılması ya da hizmetlerin FHSZ tabi olmayan belge türü ile bildirilmesi gerekmektedir.

Örneğin; şoförlük mesleği fiili hizmet süresi zammı kapsamında belirlenen işlerden olma ihtimali bulunmaması sebebiyle kısıtlanan meslek kodu listesinde yer almaktadır. Ancak yangın söndürme işinde çalışan itfaiye şoförlüğü fiili hizmet süresi zammına tabi bir çalışma olabilecektir. Eğer  itfaiye  işinin  yapıldığı  işveren  tarafından  hizmet  bildiriminde  meslek  kodu  itfaiye  şoförü olarak değil meslek kodu listesinde yer alan başka bir kapsamda şoför olarak ( vasıta sürücüsü, yolcu taşıma şoförü vb.)  bildirilmek istenilirse meslek kodu kısıtlaması sebebiyle hizmet bildirimi yapılması engellenecektir. Bu sebeple işverence, hatalı meslek kodu bildirimi yerine doğru olan meslek kodu üzerinden bildirimin yapılması halinde SGK’ ya hizmet bildirimi yapılabilecektir.

Diğer  taraftan  meslek  kodu  kısıtlaması  sebebiyle  hizmet  bildirimi  yapılamayacak sigortalıların, işin özellikli durumu, iş yerinin ve yapılan işin ya da mesleğin niteliği gereği fiili olarak  fiili  hizmet  süresi  zammına  tabi  çalışmaları  bulunması  halinde  SGK’  ya  hizmet bildirimlerinin yapılması gerekebilecektir.

Dolayısıyla, programda yapılan kontroller nedeniyle işverenlerce fiili hizmet süresi zammı kapsamında  bildirim  yapılması  engellenen  meslek  kodlarından  bildirim  yapılması  durumunda öncelikle söz konusu meslek kodundan fiili hizmet süresi zammı kapsamından hizmet bildiriminin engellendiği bilgisi ve doğru meslek kodundan bildirimin yapıldığı teyit edilecektir. Ancak işveren tarafından,  engellenen  meslek  kodundan  fiili  hizmet  süresi  zammı  kapsamından  hizmet bildiriminin doğru olduğu ve engellenen meslek kodunun fiili hizmet süresi zammı kapsamında belirtilen  iş  olduğunun  belirtilmesi  durumunda  bağlı  bulundukları  sosyal  güvenlik  il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezlerine başvurularak iş yerlerinde fiili hizmet süresi zammına tabi  çalışması  bulunan  ancak  meslek  kodu  kısıtlaması  yapılması  sebebiyle  hizmet  bildirimi yapılamayan sigortalıların fiili hizmet süresi zammına tabi işte çalıştırıldığının belgelendirilmesi gerekmektedir. İlgili ünite tarafından yapılacak inceleme neticesinde hizmet bildirimi yapılmak istenilen  ve  meslek  kodu  kısıtlaması  sebebiyle  bildirimi  sistem  tarafından  engellenen  ancak işveren tarafından fiili hizmet süresi zammına tabi çalışması olduğu ispatlanan sigortalılar için hizmet bildirimleri sağlanacaktır.

Nisan 2025 dönemine ait hizmetlerin bildirimlerinden itibaren geçerli olmak üzere, kısıtlanan meslek kodlarından iş yerleri tarafından SGK’ya fiili hizmet süresi zammına tabi belge türleri ile 5510  sayılı  Kanunun  4  üncü  maddesinin  birinci  fıkrasının  (a)  bendine  tabi  çalışanların APHB/MUHSGK  aracılığı  ile  hizmetlerinin  bildirimleri  engellenecek  olup  bildirim  aşamasında işverenlere hata mesajı dönülecektir.

Fiili hizmet zammı kapsamındaki meslek kodları için tıklayınız.

SGK’nın ilgili duyurusu için tıklayınız.