9 SERİ NOLU 5746 SAYILI ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE TASARIM FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA KANUN GENEL TEBLİĞİ HAKKINDA

    Bilindiği üzere; 03.02.2021 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanan 7263 Sayılı kanunla; Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin Bölge ve Merkez dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirileceği ve yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabileceği yönünde kanuni düzenleme yapılmıştı.

    Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde dışında geçirilecek sürelere ilişkin olarak yapılan 7263 sayılı kanuni düzenlemenin devamı niteliğinde olan 7346 sayılı yeni bir düzenleme yapılmıştır. Söz konusu düzenlemeye göre; “4691 sayılı Teknoloji  Geliştirme  Bölgeleri  Kanunu  ve  5746  sayılı  Araştırma,  Geliştirme  ve  Tasarım Faaliyetlerinin  Desteklenmesi  Hakkında  Kanun’da  yapılan  değişiklikler  uyarınca;  ilgili personelin bu merkezler veya bölge dışında geçirdikleri sürelerin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilmesinde maddede belirtilen durumlar haricinde teşvike konu edilen toplam çalışma süresinin yanı sıra bölgede veya bu merkezlerde gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında  çalışan  personelin  toplam  sayısının  yüzde  yirmisine  kadarı  da dikkate alınabileceği ve Cumhurbaşkanı, yüzde yirmi olarak belirlenen bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda yüzde yetmiş beşe kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkili kılınmıştır. Cumhurbaşkanı toplam çalışma süresi bakımından bu yetkisini 4625 sayılı Kararı ile kullanmış olup; 31/12/2022 tarihine kadar yüzde yirmi olarak belirlenmiş bu oran yüzde elli olarak uygulanacağı” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

     Yukarıdaki kanuni düzenlemelerin uygulamasına ilişkin olarak 15.03.2022 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından “9 Seri No.lu 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği Taslağı” yayımlanmıştı. Tebliğ taslağında yer alan konuların geliştirilmesi, değiştirilmesi veya katkıda bulunulması ile ilgili görüş ve öneriler Gelir İdaresi Başkanlığına iletilmesinden sonra güncellenen tebliğ 27.05.2022 tarihli ve 31848 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğde öne çıkan başlıklar şu şekildedir.

1. Tebliğ hem Ar-Ge/Tasarım merkezleri hem de tüm Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren firmalar için geçerlidir.

2. Tebliğ bölge dışında geçirilecek sürelere ilişkin teşviklerden, Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren firmalarda çalışan Ar-Ge, Tasarım ve Destek personelleri yararlanabilecektir.

3.  Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde geçirilecek sürenin yarısı kadar bölge dışında geçirilmesi halinde ilgili ayın tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir.

4. Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde içeride geçirilecek sürelerin hesaplanmasına tam zamanlı personellerin yıllık izin süreleri, resmî tatil günleri ve hafta tatilleri de dikkate alınarak hesaplama yapılacaktır. Kısmı zamanlı personellerin yıllık izin süreleri, resmî tatil günleri ve hafta tatilleri teşvik kapsamında değerlendirilmediğinden dolayı bu çalışanlar için ayrı hesaplama yapılacaktır.

5. Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde geçirilecek sürelerin hesaplamasında 45 saati aşan çalışma süreleri dikkate alınmayacaktır. 

6. Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde geçirilecek sürelerin hesaplamasında, bölge alanı dışında gerçekleştirilmesi uygun bulunan zorunlu faaliyetlere ilişkin süreler, Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans ve doktora yapanların merkez veya bölge dışında geçirdiği süreler ile haftalık 8 saati aşmamak kaydıyla ders verilmesi ve mentorluk yapılması suretiyle merkez dışında geçirilen süreler %50’lik sürenin hesabında bu süreler merkezde veya bölgede geçirilen süre olarak kabul edilecektir. 

7.  Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan personellerin yarısı ay içerisinde çalışmalarının tamamını bölge içinde yapmaları halinde geri kalan personellerin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir.

8.  Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde aylık gereken toplam çalışma sürelerin yarısı bölge içerisinde olması halinde geri kalan toplam çalışmanın yarısı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir.

9.  Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin toplam çalışma süresinin yarısından daha az bir oranda merkezde veya bölgede çalıştığı veya toplam Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin yarısından azının çalışma süresinin tamamını merkezde veya bölgede çalışarak geçirdiği durumlarda, merkezde veya bölgede çalışılan süre dikkate alınmak suretiyle, merkez veya bölge dışında çalışılan sürelerden ücretine teşvik uygulanacak personel işverence belirlenecektir.

10. Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin tamamının merkez veya bölge dışında çalışması ve merkez veya bölgede çalışan personel bulunmaması durumunda hiçbir personel teşvik kapsamında değerlendirilmeyecektir.  

11.  Her ne kadar tebliğin resmî gazete de yayımlanma tarihi 27.05.2022 olmasına rağmen tebliğde belirtilen uygulamalar 12/10/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.

        Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan tebliğde kuşkusuz en dikkat çeken kısmı, yukarıda maddeler halinde verilen ana başlıklarından 10.maddesidir.  Bu maddenin dikkat çekmesinin temel nedeni uygulama ile taslağın tamamen farklı olmasından kaynaklanmaktadır. Tebliğe göre, Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde hiç çalışma yapılmaması veya çalışan personel bulunmaması halinde hiçbir personelin teşvik kapsamında değerlendirilemeyeceğidir. Tebliğ taslak olarak yayımlandıktan sonra Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışma yapılmaması halinde teşviklerden yararlanma imkanına izin verilmemesine yönelik uygulamaya birçok öneri sunulmuş ve uygulamanın neden olabileceği olumsuzluklar Gelir idaresi başkanlığına iletilmesi rağmen başkanlık herhangi bir değişiklik yapmaksızın tebliği yayımlamıştır. Bu kapsamda tebliğin yürürlük tarihi 12/10/2021 olması nedeniyle Ar-Ge/Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren firmaların 2021 yılına ilişkin düzenleyecekleri faaliyet raporlarında tebliğde belirtilen uygulamaları göz önünde bulundurmasını tavsiye ederiz.  

9 Seri No.lu 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği